donderdag 15 augustus 2013

Zelfsturing en doelgerichtheid volgens Bandura

Bandura, horend bij het Sociaal Cognitivisme, heeft zich veel bezig gehouden met leerbevorderende factoren. Hij stelde dat leren vooral doelgericht moet zijn en veel zelfsturing moet bevatten om succesvol te zijn.

In 1988 heeft Bandura de 'goal setting theory' beschreven (hoofdstuk 8 van Learning Theories, Schunk, 2012, pg 374) waarvan de kern is dat wanneer je een goed leereffect wil hebben het belangrijk is dat je weet waar je naar toe gaat, en de route in kleine stukje verdeelt. Daardoor haal je tussendoelen en dat heeft een positief effect op je achievement behaviour. Deze gedachte is dieper en meer psychologisch uitgewerkt in de Goal Theory, een vrij recente leertheorie, gebaseerd op sociaal psychisch management en de klinische gezondheidstherapie (hoofdstuk 8 van Learning Theories, Schunk, 2012).

Terug naar Bandura: die stelt dat het stap voor stap bereiken van je einddoel via tussendoelen, leidt tot een grotere self-efficacy. Die self-efficacy (het vertrouwen in eigen kunnen en het bereiken van doelen) is een tweede grote (zelfs voorspellende) factor voor leerresultaat.
Dit in tegenstelling tot een positief self-concept, dat niet automatisch leidt tot betere leerresultaten.

Het doelgericht leren is in het CanMEDS model overduidelijk: de doelen zijn in niveaus beschreven, zodat de student gaandeweg het verwerven van de competenties kan vaststellen of hij voldoende progressie maakt en weet tot welk niveau de beheersing van hem verwacht wordt. De student kan in etappes, of trapsgewijs zijn eigen prestatieniveau verbeteren.
De doelen zijn niet alleen leerdoelen, maar ook performance doelen, task focused goals, of task involved goals. Het principe van Bandura's doelgerichtheid blijft in alle gevallen vergelijkbaar.

Naast doelgrichtheid en self-efficacy noemt Bandura ook zelfsturing als belangrijk aspect voor succesvol leren.

Zelfsturing is een essentieel onderdeel van (aanhoudende) motivatie (hoofdstuk 9 van Learning Theories, Schunk, 2012, pg 431).
Zelfsturing houdt in grote lijnen in dat de student zelf zoveel mogelijk kan bepalen hoe hij komt tot het bereiken van zijn leerdoelen. Bijvoorbeeld welke methode, welke aanpak hij toepast, hoe hij de tijdsbesteding verdeelt over de verschillende onderdelen en/of doelen, welk tempo hij aankan, hoe hij de sociale omstandigheden invult waaronder hij leert.

In mijn model heb ik daarom bewust gekozen voor het weglaten van het schrijven van een plan door de student voorafgaande aan de stage met daarin de aanpak van de student. Hiermee dwing je als opleiding de studenten in het keurslijf van de cognitieve strategie, met planmatig werken volgens het format van school. Daarmee is niet voor elke student winst te boeken. Dus mijn idee is: laat ze zelf ontdekken wat ze nodig hebben. Zie hiervoor ook de verantwoording in de P2 van de inhoud van mijn ontwerp. Want wie zijn wij als docenten om te bepalen hoe de student iets aanpakt, als hij het doel maar bereikt.
Deze verandering t.o.v. het oude verplichte 'werkplan' maken, voorafgaand aan de stage heeft dan ook met name bij mijn collega's die ik als denkers typeer de nodige weerstand opgeroepen. Zij vroegen zich af hoe studenten toch ooit op een hoger niveau konden komen, zo zonder plan met structuur... een mooie observatie vond ik het.

Het is tevens aan de student zelf om te bepalen welke van de te behalen rollen en competenties hij als eerste wil ontwikkelen, of kan ontwikkelen. Uit de literatuur over competentieontwikkeling (Desiree Joosten-ten Brinke, 2011) blijkt dat competenties zich niet gelijkmatig, tegelijk en op eenzelfde tempo ontwikkelen. Dat verschilt per individu. Daarmee is het bepalen van één beschreven niveau, te behalen in 10 weken stage voor alle competenties en rollen niet zinvol. Dit is de reden geweest dat ik in mijn model heb gekozen een glijdende schaal, die pas aan het eind van alle stages hard is wat betreft het behalen van het hbo-eindniveau.
Of dit in de uitvoering ook gaat gebeuren is nog zeer twijfelachtig, want per 10 weken moet er in het huidige onderwijs becijferd worden. of ik dat kan vermijden is nog niet duidelijk op dit moment in de ontwikkelingen. Vooralsnog is mijn wens op dit gebied niet gehonoreerd.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten